بررسی ریخت شناسی، بافت شناسی و فیزیولوژیک جنبه های مرتبط با تنظیم اسمزی در گربه کوسه لکه دار (chiloscyllium punctatum) خلیج فارس

گربه کوسه لکه دار (chiloscyllium punctatum) یکی از گونه های ماهیان غضروفی است که در آب های خلیج فارس زندگی می کند. ویژگی های خاص بیولوژیک کوسه ها، مانند وجود مقادیر فراوان اوره در خون و نقش مهم غده رکتال با سایر ویژگی های تنظیم اسمزی ماهیان استخوانی قابل مقایسه می باشد. در این تحقیق تعداد 36 عدد گربه کوسه لکه دار (chiloscyllium punctatum) در دو فصل پاییز (قبل از تولید مثل) و فصل بهار (زمان تولید مثل) از خور درویش در شمال خلیج فارس با استفاده از تور گوشگیر صید شدند. پس از توزین، بیومتری، تعیین جنسیت و شماره گذاری کوسه های صید شده، غده رکتال و کبد کوسه ها خارج و وزن آن ها اندازه گیری شد. سپس، بلافاصله غده رکتال به صورت کامل و قطعه ای از کبد به همراه بخش معینی از آبشش، جهت تثبیت در محلول ثبوتی بوئن قرار داده شدند. جهت مطالعات بافت شناسی، از نمونه ها به روش معمول پارافینه،برش های میکروسکوپی به ضخامت 5 میکرومتر تهیه شده و مورد رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین قرار گرفتند. در این پژوهش مشخص گردید که کوسه های کوچکتر در مقایسه با کوسه های بزرگتر، به نسبت اندازه بدن خود، دارای غده های بزرگتری بودند (05/0p<). همچنین، نتایج مشاهدات میکروسکوپی چهار بخش غده رکتال شامل: ناحیه کپسولی، پارانشیم بیرونی، پارانشیم درونی و کانال مرکزی را نشان داد. با بررسی وزن کبد مشخص گردید که کوسه های بزرگتر در مقایسه با کوسه های کوچکتر، به نسبت اندازه بدن خود، دارای کبد بزرگتری بودند (05/0p<). علاوه بر این، نتایج مشاهدات میکروسکوپی ساختارهای بافت آبشش مانند فیلامنت ها و لاملاها را نشان داد. وجود سه نوع سلول غنی از پمپ انقال فعال سدیم و پتاسیم (nka) در آبشش کوسه قابل تشخیص بود که شامل: 1) سلول های غنی از میتوکندری (mrc)، 2) سلول های منفرد غنی از nkaو 3) سلول های nrc فولیکولی بودند. همچنین، مشخص شد که کوسه های کوچکتر در مقایسه با کوسه های بزرگتر دارای غلظت های یونی و اوره بالاتری در خون بودند (05/0p<). علاوه بر این، بین الکترولیت ها با یکدیگر و با اوره خون رابطه ی معنی داری مشاهده گردید (01/0p<). نتایج این پژوهش نشان داد که هورمون های t3 و t4در فصل تولیدمثل نسبت فصل غیر تولیدمثل افزایش چشم گیری می یابد (05/0p<). نتایج بررسی ضریب همبستگی بین هورمون های تیروئیدی و اسمولیت های خون، وجود ارتباط معنی داری را نشان داد (05/0p<).